Funkcję asystenta rodziny wprowadziła w życie ustawaz 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zgodnie z którą asystent rodziny to osoba, która przez pewien okres wspiera rodzinę, aby mogła samodzielnie pokonywać trudności życiow, w szczególności te dotyczące opieki i wychowania dzieci.
Rola asystenta rodziny
Asystent pomaga rodzinom w wypełnianiu ról społecznych, aby doprowadzić do osiągnięcia podstawowej stabilizacji życiowej i nie dopuścić do umieszczania dzieci poza rodziną w placówkach lub rodzinach zastępczych. Jeśli dzieci znajdują się pod pieczą zastępczą, rolą asystenta jest działanie na rzecz ich jak najszybszego powrotu do rodziny. Współpraca z asystentem odbywa się za zgodą rodziny. Pierwszy kontakt asystenta z rodziną następuje w obecności pracownika socjalnego. Podczas spotkania asystent próbuje dowiedzieć się jak najwięcej o dzieciach, rodzinie, o występujących w rodzinie problemach oraz ich oczekiwaniach. Asystent wspólnie z rodziną określa sposób wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. Ustala mocne strony rodziny oraz rodzaj i kolejność podejmowanych działań. Oststecznie na zmianę i sukces rodzina pracuje sama. Asysta rodzinna często bazuje na wykorzystywaniu pozytywnych cech, zasobów klientów i całych rodzin i budowaniu lepszego jutra nie na podstawie tego co było wcześniej określane jako złe, tylko na wzmacnianiu tych wszystkich dobrych rzeczy, które spajają rodzinę i wypieraniu zachowań negatywnych przez zachowania społecznie i rodzinnie pożądane.
Kto i jak może uzyskać asystę rodzinną?
Asystent rodziny przydzielany jest na wniosek pracownika socjalnego (zapotrzebowanie na asystenta rodziny w danym środowisku wskazać może również sąd oraz inne osoby, instytucje), który po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego w danej rodzinie potwierdzi występowanie trudności mogących mieć wpływ na zagrożenie bezpieczeństwa, dobra dziecka.
O asystę rodziną starać może się również rodzic, który czujeże jego umiejętności wychowawcze wymagają wsparcia i wzmocnienia, przechodzący kryzys życiowy, rodzinny czy ekonomiczny. Asystent przydzielony może być również małoletniemu rodzicowi, który wychowuje dziecko i opuszcza ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla nieletnich czy zakład poprawczy.
Zadania asystenta
Zadania asystenta rodziny określa art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do których w szczególności opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym:
- opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej
- udzielenie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi
- wspieranie aktywności społecznej rodzin
- motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych
- udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej
- motywowanie do udziału w zjęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych
- udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych
- podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin
- prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną
- dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku
- monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną
- sporządzanie na wniosek sądu, opinii o rodzine i jej członkach
- współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny
- współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą konsyltacyjno-diagnostyczną
Asystent rodziny w ramach Ustawy o wspieraniu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem"
Z dniem 1 stycznia 2017 roku weszła w zycie Ustawa z dnia 4 listopada 2016r. o wspieraniu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem", która wprowadziła znaczne zwiększenie obszaru działań asystenta rodziny. Wsparcie obejmuje między innymi zapewnienie poradnictwa w zakresie przezwyciężania trudności w pielęgnacji i wychowaniu dziecka, wsparcia psychologicznego, pomocy prawnej w szczególności w zakresie praw rodzicielskich i uprawnień pracowniczych, dostępu do rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz świadczeń opieki zdrowotnej. Zgodnie z zapisami powyższej ustawy asystent rodziny będzie pełnił rolę koordynatora ds poradnictwa. Koordynacja ta ma polegać na opracowaniu katalogu wsparcia możliwego do uzyskania oraz występowaniu przez asystenta rodziny do odpowiednich podmiotów w celu umożliwienia skorzystania ze wsparcia. W związku z powyższym asystent rodziny pełni rolę przewodnika rodzin po systemiw wsparcia.
Do pobrania:
Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2023-2025
Polityka oraz procedury ochrony dzieci przed krzywdzeniem